Angst: oorzaken en hoe ze te overwinnen
Herinner je je Asterix, de kleine, dappere Galliër? Het dorp, waar hij woont met zijn dikke vriend Obelix, verzet zich fel tegen de legionairs van Caesar en wordt omringd door versterkte Romeinse kampen. Toch, en dat is geweldig, Asterix en Co zijn gewoon bang voor één ding: dat de lucht op hun hoofd zal vallen. Vanuit het perspectief van vandaag, een volledig absurde angst, vooral omdat de echte dreiging van de Romeinse troepen, objectief beschouwd als veel eng. Maar: de Galliërs bezitten het toverdrankje gemaakt door de Druïde Miraculix, waardoor ze bovenmenselijke krachten krijgen. Met deze troefkaart kun je een grotendeels onbevreesd leven leiden. Wat overblijft is de volkomen irrationele angst voor de vallende lucht.
Deze kleine excursie in de stripwereld maakt één ding duidelijk: zelfs als er geen concrete reden voor angst is, vindt het archaïsche gevoel van angst graag een plekje om te overleven. En, net als de Galliërs, is deze angst voor rust vaak irrationeel. Als we naar ons leven kijken onder tijdelijke en geografische aspecten van het leven en ledematengevaren, zien we dat we hier vandaag in centraal Europa leven ondanks alle waargenomen bedreigingen, zo zeker als nooit tevoren en nergens. In de laatste zin is al het sleutelwoord: voelde bedreiging. Dit kan veel sterkere angstgevoelens veroorzaken dan de werkelijke dreiging zou rechtvaardigen. Laten we het fenomeen van angst een beetje bekijken op zijn evolutionaire wortels.
Angst als overlevingsmechanisme
Angst is een integraal onderdeel van de schaal van menselijke emoties. Medisch en filosofisch is ze een van de basisemoties zoals verdriet, vreugde, schaamte, liefde en woede. Angst heeft een duidelijk bestaansrecht als beschermend mechanisme. Als het achter een prehistorische man in de struiken ritselde, dacht hij niet lang na of dit de wind was of een sabeltandtijger. Hij werd bang en rende weg. Hoewel hij voor 99 van de 100 gevallen tevergeefs vluchtte, redde de angstreactie zijn leven in het ene geval waarin het de tijger was.
De fysieke reactie
Het aforisme? Angst geeft vleugels? De Franse verteller Gustave Flaubert beschrijft de fysieke reactie op angst heel toepasselijk. Alle zintuiglijke waarnemingen worden aangescherpt, het stresshormoon adrenaline komt in grote hoeveelheden vrij en het lichaam is geprogrammeerd om te ontsnappen. Momenten van grote angst geven mensen vaak onvoorstelbare fysieke kracht en ze kunnen vrijwel "wegvliegen" van de bron van gevaar. Wanneer het gevaar voorbij is, keert het organisme relatief snel terug naar de normale werking.
Echte versus onwerkelijke angst
Terwijl mensen nog steeds bezig waren met levensbedreigende bedreigingen, is het dreigingsscenario vandaag een heel ander scenario. Als we horen van een terroristische aanslag waarbij 300 mensen zijn omgekomen, worden we overmand door angst en een diffuse angst om zelf slachtoffer te worden. Aan de andere kant negeren we de meer dan 3.000 verkeersdoden per jaar in Duitsland zodra we in de auto stappen. Hoe minder tastbaar een dreiging is, des te diffuser is de bijbehorende angst. In de auto hebben we het stuur in handen, terwijl de acties van terroristen volkomen onvoorspelbaar zijn en los staan van onze eigen acties. Als een angststoornis ontstaat uit angst, wordt dit een fobie genoemd. Dit wordt vaak gekenmerkt door een overdreven angst die niet langer geschikt is voor de situatie. De getroffenen zoeken vaak hun redding door angstgevoelens te vermijden, bijvoorbeeld drukte (demofobie), nauwe ruimtes (claustrofobie) of grote open ruimtes (agorafobie). Fobieën zijn vaak onbegrijpelijk voor buitenstaanders en hebben de vreemdste triggers. Een anatidae-fobiker lijdt bijvoorbeeld aan de angst om door eenden te worden bekeken. Anatidaephobia is een van de meer dan 600 medisch erkende fobieën.
Omgaan met angsten
Wanneer angsten of fobieën de kwaliteit van leven beginnen te beperken en steeds meer op de voorgrond treden van perceptie, moet een arts ALTIJD worden geraadpleegd. Het maakt niet uit of deze angsten door andere mensen als niets worden afgedaan of verafgood. Alleen de betrokken persoon kan beoordelen hoe ernstig het gevoel van angst is. In de regel is de huisarts het eerste aanspreekpunt. Hij kan helpen om de juiste specialist te selecteren en een overeenkomstige verwijzing te geven. Vaak kan zelfs deze eerste stap, waarmee men angst tart en er actief actie tegen voert, angst verminderen.
Zolang de angsten niet overheersen, kun je proberen de volgende gedragsmaatregelen te internaliseren. Ze kunnen helpen om stressvolle angstgevoelens te verlichten of volledig te elimineren.
- Zodra de gedachten een mogelijk horrorscenario beginnen te omcirkelen, zeg je STOP. En niet alleen innerlijk, maar luid en duidelijk. Door voortdurend gedachten in een andere richting te duwen, helpt u de carrousel van angst in de hersenen te stoppen.
- Schakel de geest in en probeer de angst concreet te benoemen.Door niet te proberen angst te vermijden, maar er rationeel naar te kijken, neem je al de naamloze terreur.
- Vraag het aan een vertrouwd persoon en vraag hoe hij of zij de situatie beoordeelt. Bevindt de ene zich in een reëel gevaar, wat de ander ook zo inschat, of is de ene het slachtoffer van een onwerkelijke angst? Daarover praten helpt altijd!
- Als de angst het gevolg is van een reële dreiging, zoals existentiële angst als gevolg van banenverlies, is de beste manier om dit te doen door gericht en oplossingsgericht te handelen. Zichzelf aan angst verlammen en de situatie steeds hopelozer doen lijken.
Zoals altijd: in de reacties kun je met iedereen je gedachten, ervaringen en tips over dit onderwerp delen.
