Intuïtie versus Geest - Wanneer de buik beslist
Ons leven wordt bepaald door een consistente reeks beslissingen. Van de triviale keuze van kaas of jam bij het ontbijt tot de existentiële overweging of mijn vaardigheden op ski's voor de zwarte piste genoeg zijn. Veel van deze beslissingen kunnen achteraf niet worden gewijzigd. Met het ontbijt toast maakt het niet uit, met de zwarte skipiste misschien niet. Maar hoe nemen we dat ontelbare aantal dagelijkse beslissingen? Evalueren we situaties rationeel en beslissen met de geest, of luisteren we meer naar het onheilspellende buikgevoel? Maar wat is een onderbuikgevoel?
Intuïtie versus geest
Voor de meeste 'grote', baanbrekende beslissingen van mijn leven, heb ik vaker naar mijn gevoel geluisterd dan naar mijn geest. Wat moet ik zeggen? Achteraf voelt alles goed. Mijn beslissingen hebben me gebracht waar ik nu ben. En ik ben er graag. Toen andere mensen op die momenten mijn keuzes in twijfel trokken, kon ik ze meestal niet rationaliseren. Het voelde gewoon beter. Hoewel dit het (soms meer dan terechte) scepticisme van mijn omgeving niet kon oplossen, maakte het me beter slapen. Dit soort besluitvorming is tot op de dag van vandaag niet veranderd. Ik weet vandaag echter dat de ietwat vage termen zoals intuïtie of onderbuikgevoel op wetenschappelijk gemeten voeten liggen.
De somatische markeringen
Het proefschrift van somatische markers (Grieks: soma voor? Lichaam?) Gaat terug naar de Portugese neurowetenschapper António Damásio. Volgens Damasio worden alle ervaringen van een persoon opgeslagen in het emotionele geheugen van ervaring en daardoor voorzien van een eenvoudige beoordeling: positief, graag herhalen of negatief, beter te vermijden. In het geval van een aanstaande beslissing valt het geheugen van ervaring terug op zijn interne geheugen en beoordeelt het de situatie op basis van soortgelijke ervaringen die al zijn opgedaan. Dit gebeurt onbewust en dringt niet door tot het rationele niveau van bewustzijn. Dit proces veroorzaakt echter fysieke reacties (somatische markers) die, wanneer ze nauwkeurig "voelen"? kan een besluitvormingsinstrument zijn.
Natuurlijk moet je deze lichaamssignalen eerst waarnemen. Er zijn aangeboren somatische markers zoals de walging van verwend voedsel of de intuïtieve angst voor slangen. De meeste van deze vaak alleen milliseconden merkbare signalen worden geleerd, dus op basis van de individuele ervaring van een persoon. Typische somatische markers voor positieve ervaringen zijn bijvoorbeeld warmte, een tinteling in de nek? of kippenvel. Negatieve ervaringen gaan vaak gepaard met een beklemming op de borst, tremoren of zelfs lichamelijke pijn.
Intuïtie is feilbaar? de geest ook
De mens heeft de neiging zichzelf te overschatten. Dat geldt ook, of meer specifiek, voor de kracht van zijn hersenen. In de (valse) veronderstelling dat de eigen geest in staat zal zijn om alle relevante informatie in een besluitvormingssituatie te begrijpen en er een rationele beslissing aan te ontlenen ,? Veel mensen gebruiken de onbewuste signalen van sensorische markers. Achteraf blijkt de rationeel genomen beslissing verkeerd, hoor je vaak de zin? Had ik het alleen op mijn buik gehoord? Natuurlijk kan de intuïtie net zo verkeerd zijn. Vooral bij de beoordeling van een tot nu toe ongekende situatie kan het ervaringsgeheugen niet vertrouwen op opgeslagen gegevens. Hieruit kan de volgende vuistregel worden afgeleid: Onbekend moet eerst worden beoordeeld met de rationele geest, terwijl men in bekende situaties wel kan vertrouwen op zijn onderbuikgevoel.
De irrationaliteit van intuïtie
Twee zielen leven helaas! in mijn borst. Dit citaat uit Goethe's Faust duidt op ons menselijk dilemma in de besluitvorming. Zowel intellect als intuïtie streven hetzelfde doel na: de gevolgen van een beslissing moeten het individuele geluk vergroten. Hoewel de geest graag met redenbeslissingen werkt aan een ver weg doel van fortuin, is de intuïtie gebaseerd op de onmiddellijke winst van geluk. Een voorbeeld: de reden zegt dat ik moet gaan werken om op lange termijn aan mijn behoeften te voldoen. De intuïtie zegt: De zon schijnt, dus vandaag is geen goede dag om te werken. In onze rationele samenleving gaan we daarom aan het werk, hoewel de buikpijn (sensorische markers) er tegen spreekt. Dilemma gedetecteerd, maar helaas niet opgelost.
En nu?
Beide besluitvormingsmodellen, het rationele en het intuïtieve, hebben hun sterke en zwakke punten. In veel gevallen is daarom een combinatie van beide benaderingen nuttig. Met de geest verzamelen we beschikbare informatie, maar we moeten de maag voldoende tijd geven om een beslissing goed te keuren of een veto te geven.Het oude idioom? Moet ik er een nacht over slapen? betekent niets anders dan: ik moet een keer mijn geest uitschakelen en het onderbewustzijn zijn werk laten doen. Zoals in zoveel gevallen, is ook hier de juiste mix belangrijk.
